Meme kanseri tanısı sonrası cerrahi seçenekler çeşitlidir. Bu seçenekleri etkileyen bazı faktörler vardır. Kanserin boyutu, memenin hangi bölgesinde yerleştiği, kişinin meme boyutu, kişiye özel faktörler değerlendirilmelidir.
Sadece kanserli alanın çıkarılması
Memede sadece kanserli alanın çıkarılmasına geniş lokal çıkarma ya da lumpektomi denir. Tıbbi uygulamada meme koruyucu cerrahi olarak adlandırırız. Kanserli doku ile birlikte komşu çevre doku temiz sınırlarla çıkarılır ve geride olabildiğince çok sağlıklı meme dokusu bırakılır. Bu ameliyat meme hacmine göre tümör boyutunun temizlenmeye uygun olduğu kadınlarda kullanılır. Tümör yerleşimi de geride sağlıklı meme bırakmaya uygun bir yerde olmalıdır. Tümör memenin tek bir alanında sınırlı olmalıdır. Bu tür cerrahiden sonra genellikle radyoterapi uygulanır. Radyoterapi kalan meme dokusunu güvenle takip etmek için önemlidir. Radyoterapi ile geride kalan ve hala kanser taşıma potansiyeli olan tüm hücreler yok edilir.
Cerrahi sırasında temiz sınırlarla tümör çıkarıldıktan sonra patolog tarafından sınırlar kontrol edilir. Sınırların temiz olduğunu öğrendikten sonra meme operasyonu tamamlanır. Bu arada kol altı lenf bezleri de kanser tutulumu açısından kontrol edilir. Kol altından örneklenen lenf bezleri patolog tarafından mikroskop altında incelenir. Kanser varlığı bulunmazsa sağlıklı doku olarak rapor edilir. Kanser saptanırsa kol altı lenf bezleri de aynı seansta temizlenir.
Kol altı lenf bezi örneklemesi
Ameliyat öncesi yapılan ultrasonografinizde lenf bezleri gözlenmiyorsa, meme kanseri için yapılan operasyon sırasında lenf bezleri tümör varlığı açısından kontrol edilir. Lenf bezi
tutulumu için operasyon sabahı damardan verilen radyoaktif madde metodu veya operasyon sırasında meme başından verilen mavi boya metodu kullanılır. Radyoaktif madde veya mavi boya memeden kol altı lenf bezlerine doğru akacaktır. Cerrah ilk tutulan lenf bezlerini bulur (sentinel lenf bezleri= bekçi lenf bezleri). Genellikle 1-3 lenf bezi örneklenir. Patolog bu örneklenen lenf bezlerine kanserin ulaşıp ulaşmadığını kontrol eder. Örneklenen lenf bezlerinde kanser olmadığı gösterilirse daha fazla lenf bezi çıkarılmasına gerek yoktur. Bekçi lenf bezlerinde tümör varsa kol altı lenf bezleri temizlenmelidir.
Mavi boya memeyi de maviye boyayabilir. Mavi boyanın silinmesi birkaç ay sürebilir. Sağlık açısından bir önemi yoktur.
Yara iyileşmesi
Tüm ameliyatlarda olduğu gibi yara iziniz olacaktır. Genellikle bikini veya sütyen kullanırken bu iz belli olmaz. Kol altından lenf bezi örneklemesi yapılan alanda da küçük bir iziniz olacaktır. Bu izler zamanla solar ve sedef rengini alır.
Bu operasyonda genellikle meme boyutunda çok değişiklik olmaz. Meme içi doku kaydırma yöntemleri sayesinde diğer meme ile simetrik bir meme elde edilir. Kimi zaman karşı meme daha büyük ve sarkık kalabilir. Böyle bir risk öngörülürse aynı seansta karşı memeye kaldırma veya küçültme yapılarak simetrizasyon sağlanabilir. Bu konuyu cerrahi planını yaparken hekiminizle konuşmalı, beklentilerinizi açıklamalı ve sizi neyin beklediğini sorgulamalısınız.
Tüm memenin alındığı cerrahiler
Bazı olgularda tüm memenin alınması gerekir (
mastektomi). Bazı olgular kendileri bu operasyonu seçmektedir. Bazı olgular ise ailesel risk nedeniyle meme koruyucu cerrahi seçenek için uygun olmazlar.
Mastektomi sonrası meme cildinde, göğüs ön duvarında ve kol altında tümör gelişim riski varsa radyoterapi ile tedavi desteklenir.
Mastektomi ameliyatında memenin tamamı meme ucu ve derisi ile birlikte çıkarılır. Küçük memede büyük tümör, memenin birden fazla bölgesinde tümör olması, meme içinde süt kanalları boyunca tümöral tutulum olması (duktal karsinoma in situ), daha önce memeye radyoterapi almış olması memenin tamamı ile alınmasını gerektirir. Memenin alınmasının gerektiği durumlarda aynı seansta implant veya vücudun kendi dokusu ile ya da iki yöntem birleştirilerek yeni meme yapılabilir. Buna erken rekonstrüksiyon denir. Bazı hallerde rekonstrüksiyon işlemi geciktirilebilir (geç rekonstrüksiyon). Bu konudaki tercih hasta-hekim arasında konuşularak belirlenmelidir.Erken rekonstrüksiyon yaptırmayan olgularda sütyen içi dolgu protez kullanılabilir.
Meme rekonstrüksiyonu nedir?
Memenin tümünün veya bir kısmının alındığı olgularda memenin ilk boyut ve yapısına benzer meme oluşturma işlemidir. Kuşkusuz tıpatıp benzer olmayabilir.
Rekonstrüksiyon tipleri
- Memenin tamamının alınması, meme cildinin alınması ve kalan cilt altında implant ile yeni meme oluşturulması
- Memenin, cildinin korunarak içinin boşaltılması ve implant yerleştirilmesi ( cilt koruyucu mastektomi)
- Yeni memeyi oluşturmak için vücudun başka bir bölgesinin kullanması (Sırt, kalça veya karın bölgesi bu amaçla kullanılabilir.)
- İmplant ve kişinin kendi dokusunun beraber kullanılması.
Rekonstrüksiyon sonrası yeni meme ucu yapılabilir. Ayrıca karşı meme yeni memeye uygun olarak tekrar şekillendirilebilir. Bu amaçla karşı meme ihtiyaca göre küçültülebilir kaldırılabilir, dikleştirilebilir veya büyütülebilir.
Rekonstrüksiyon işlemi eş zamanlı veya geç dönemde yapılabilir. Bu kararı hekim ve hasta beraber vermelidir. Hastalığın evresi ve hastanın genel fizik durumu ve kişisel istekleri belirleyici olacaktır.